Day: December 10, 2024

ለኦሮሚያ ኅብረት ሥራ ባንክ አ.ማ ባለአክሲዮኖች የዳይሬክተሮች ቦርድ አባላት ጥቆማ እና ምርጫ መስፈርት እና የጥቆማ ስነ-ስርዓትን ስለማሳወቅ

በኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ የባንኮች አስተዳደር መመሪያ ቁጥር SBB/91/2024 አንቀጽ 9.3 መሰረት የዳይሬክተሮች ቦርድ አባላት ጥቆማና ምርጫ መስፈርት ምርጫ ከሚካሄድበት ጠቅላላ ጉባዔ አንድ ወር አስቀድሞ ለባለአክሲዮኖች መገለፅ እንዳለበት ይደነግጋል፡፡ በመመሪያው አንቀጽ 9.4 መሰረት ደግሞ የጥቆማ ስነ-ስርዓቱም ከጉባዔው ቀን በፊት ለባለአክሲዮኖች መገለጽ አለበት፡፡ በመመሪያው እና በባንኩ ፖሊሲ እና ፕሮሲጀር መሰረት የባንኩ ዳይሬክተሮች ቦርድ ከባንኩ ባለአክሲዮኖች፣ ሠራተኞች እና ነጻና ገለልተኛ ከሆኑ ዕጩዎች ውስጥ ከሚመረጡ ዳይሬክተሮች ይዋቀራል፡፡ በዚሁ አግባብ የባንኩ የቦርድ አባላት ጥቆማ እና ምርጫ መስፈርቶች እና የጥቆማ ስነ-ስርዓቱ እንደሚከተለው የቀረበ ሲሆን፣ ባለአክሲዮኖችም ታህሳስ 19 ቀን 2017 ዓ.ም በሚያካሄደው 20ኛ የባለአክሲኖች መደበኛ ጠቅላላ ጉባኤ ላይ በመገኘት አስፈላጊውን መስፈርቶች የሚያሟሉ እና ብቁ የሆኑ የቦርድ አባላትን እንዲጠቁሙና እንዲመርጡ ጥሪያችንን እናቀርባለን፡፡

 

  1. የባንኩዳይሬክተሮች ቦርድ አባል ሆኖ ለመመረጥ ዕጩዎች ማሟላት ያለባቸው መስፈርቶች

       1.1 አጠቃላይ መስፈርት

የባንኩ ዳይሬክተሮች ቦርድ አባል ሆኖ ለመመረጥ የሚጠቆም ሰው ተፈጻሚነት ባላቸው ሕጎች፣ በብሔራዊ ባንክ መመሪያዎች እና በባንኩ የውስጥ ደንቦች ላይ የተቀመጡ የብቃት እና አግባብነት መመዘኛ መስፈርቶችን (fitness and propriety criteria) ማሟላት አለበት፡፡

      1.2 ዝርዝር መስፈርቶች

ማንኛውም በግልም ሆነ በህግ የሰውነት መብት የተሰጣቸውን ማህበራት ወይም ተቋማትን ወክሎ ለባንኩ የቦርድ አባልነት የሚጠቆም ባለአክሲዮን፣ እንዲሁም ሠራተኛ እና ነጻ እና ገለልተኛ የሆነ ዕጩ (Independent Directors) የሚከተሉትን መስፈርቶች ማሟላት ይኖርበታል፡፡

ማንኛውም በግልም ሆነ በህግ የሰውነት መብት የተሰጣቸውን ማህበራት ወይም ተቋማትን ወክሎ ለባንኩ የቦርድ አባልነት የሚጠቆም ባለአክሲዮን፣ እንዲሁም ሠራተኛ እና ነጻ እና ገለልተኛ የሆነ ዕጩ (Independent Directors) የሚከተሉትን መስፈርቶች ማሟላት ይኖርበታል፡፡

  1. ታማኝ፣ ሀቀኛ፣ ታታሪ፣ መልካም ስምና ዝና ያለው፤ በማጭበርበር፣ እምነት በማጉደል፣ ትክክለኛ ያልሆነ የሂሳብ መግለጫ በማቅረብ እና ተፈፃሚነት ባለው ህግ መሠረት ለቦርድ አባልነት ብቁ በማያደርግ ተመሳሳይ ወንጀል ጥፋተኝነቱ ያልተረጋገጠ፣
  2. በኪሳራ ምክንያት ንብረቱ ለዕዳ ማቻቻያነት ያልዋለ፣ የባንክ ብድር ባለመክፈሉ ምክንያት ንብረቱ በሐራጅ ያልተሸጠ፤ የሚመራው ወይም ዳይረክተር የሆነበት ድርጅት ከገንዘብ ተቋማት የተበደረውን ገንዘብ ባለመክፈሉ ብድሩ ወደ ጤናማ ያልሆነ የብድር ደረጃ ያልገባበት፣
  3. በቂ ስንቅ/ገንዘብ ሳይኖር ቼክ ሰጥቶ ሂሳቡ ያልተዘጋበት፣ እንዲሁም ግብር ባለመክፈል ተከሶ ጥፋተኛ ያልተባለ፣
  4. ኃላፊነቱን በአግባቡ ለመወጣት የሚያስፈልገውን በቂ ጊዜ ያለው፣
  5. የራሱን ሃሳብ በነፃነት የሚያራምድ እና የጥቅም ግጭት ሊያስነሱ የሚችሉ ነገሮችን የሚያስወግድ፣
  6. ከአራት በላይ በሆኑ ተቋማት ውስጥ በቦርድ ዳይሬክተርነት እየሰራ ያልሆነ፣ እና በሌላ የፋይናንስ ተቋም የዳይሬክተሮች ቦርድ አባል ወይም ሰራተኛ ያልሆነ፣
  7. ዕድሜው ከ30 ዓመት ያላነሰ ከ70 ዓመት ያልበለጠ፣

1.3.ከባንኩ ባለአክሲዮኖች ፤ ከባንኩ ዋና ስራ አስፈጻሚ እና ምክትል ዋና ስራ አስፈጻሚዎች እና ሠራተኞች ውስጥ ለሚጠቆሙ ዕጩዎች ተጨማሪ መስፈርቶች

ከላይ በተ.ቁ 1.1 እና 1.2 ስር ከተቀመጡት በተጨማሪ ባለአክሲዮን ወይም ሠራተኛ የሆነ ዕጩ፡-

  1. ከታወቀ የከፍተኛ ትምህርት ተቋም ቢያንስ የመጀመሪያ ድግሪ ወይም ተመጣጣኝ የትምህርት ደረጃ ያለው እና ለሥራው ተፈላጊነት ባለው የሙያ ዘርፍ (በባንኪንግ ወይም በፋይናነስ፣ በአደጋ ስጋት(ሪስክ) አስተዳደር፣ በሂሳብ አያያዝ፣ በንግድ ሥራ አስተዳደር፣ በኢኮኖሚክስ፣ በሕግ፣ በኦዲት ስራ፣ በመረጃ ቴክኖሎጂ፣ በኢንቨስትመንት አስተዳደር፣ በዘላቂነት /Sustainability/ እና በተዛማጅ የሙያ ዘርፍ ቢያንስ ከሰባት (7) ዓመታት ያላነሰ የሥራ ልምድ ያለው፣ እና
  2. ምርጫው ከሚካሄድበት ጉባዔ አስቀድሞ ባሉት ሁለት ተከታታይ ዓመታት በባንኩ ባለአክሲዮንነት ተመዝግቦ የቆየ መሆን አለበት፡፡

1.4. ነጻና ገለልተኛ የሆኑ ዕጩ ዳይሬክተሮች

በብሔራዊ ባንክ የባንኮች አስተዳደር መመሪያ መሰረት ስራ ላይ ያለው ቦርድ በመመሪያው አንቀጽ 2.9፣ እንዲሁም በመመሪያ ቁጥር SBB/89/2024 አንቀጽ 2.8 እና 5.1.2 ስር በተቀመጡ መስፈርቶች መሰረት ነጻና ገለልተኛ የሆኑ የቦርድ ዕጩዎችን በመመልመል ዝርዝራቸውን ለጊዜያዊ የጥቆማ እና አስመራጭ ኮሚቴ የሚያስረክብ ሲሆን ኮሚቴው ደግሞ ዝርዝሩን ለጉባዔው አቅርቦ የዳይሬክተሮቹ ምርጫ ይከናወናል፡፡ በዜግነት ኢትዮጵያዊ ያልሆነ ሰው የባንኩ ነጻና ገለልተኛ ዳይሬክተር ሆኖ መመረጥ ይችላል፡፡

  1. የቦርድአባላት ጥቆማ ስነ-ስርዓት
    • ጊዜያዊኮሚቴ ማቋቋም

የቦርድ አባላት ምርጫ በሚካሄድበት ጠቅላላ ጉባዔ ላይ የመጀመሪያ አጀንዳ የሚሆነው የጥቆማ እና ምርጫ ሂደቱ ከመጀመሩ በፊት ሂደቱን የሚመራ እና የሚያስተባብር ጊዜያዊ የቦርድ አባላት የጥቆማ እና አስመራጭ ኮሚቴን ማቋቋም ነው፡፡ ኮሚቴው የሚቋቋመው በብሔራዊ ባንክ መመሪያ ውስጥ በተቀመጠው አግባብ የኮሚቴ አባላቱን በጉባዔው በመምረጥ ይሆናል፡፡

  • የጥቆማስነ-ስርዓት

ከቦርድ አባላት የጥቆማ ሂደት እና ስነ-ስርዓት ጋር ተያይዞ የሚከተሉት ዋና ዋና ነጥቦች ከግንዛቤ ሊወሰዱ ይገባል፡፡

  1. የቦርድ አባላቱ ተጽዕኖ ፈጣሪ ባልሆኑ ባለአክሲዮኖች ተጠቁመው በእነዚሁ ባለአክሲዮኖች የሚመረጡ፤ በሁሉም ባለአክሲዮኖች ተጠቁመው በሁሉም ባለአክሲዮኖች የሚመረጡ፤ እንዲሁም በቦርዱ ተጠቁመው በሁሉም ባለአክሲዮኖች የሚመረጡ ነጻና ገለልተኛ የሆኑ ዕጩ ዳይሬክተሮች ይሆናሉ፣
  2. የነፃና ገለልተኛ እጩዎች ጥቆማን ሳይጨምር የሁሉም ዳይሬክተሮች ጥቆማ እና ምርጫ የሚካሄደው በጉባዔው ዕለት ነው፣
  3. የባንኩ ባለአክሲዮን እራሱን ወይም ሌሎች ባለአክሲዮኖችንና ሠራተኞችን ለቦርድ አባል ዕጩነት መጠቆም ይችላል፣
  4. የጊዜያዊ የቦርድ አባላት ጥቆማ እና አስመራጭ ኮሚቴ አባል ለቦርድ አባልነት መጠቆም አይችልም፤
  5. ጥቆማ ሲሰጥ ቦርዱ በቂ የፆታ፤ የትምህርት ዝግጅትና የስራ ልምድ ስብጥር ሊኖረው የሚገባ መሆኑ ከግንዛቤ መወሰድ አለበት፤
  6. ባለአክሲዮኖች የሚጠቁሙትን ግለሰብ ወይም የሕግ ሰውነት ያለው ድርጅትን ወክሎ የሚጠቆም የተፈጥሮ ሰውን የትምህርት ደረጃ፣ የስራ ልምድ እና ሌሎች ጉዳዮችን በተመለከተ በቂና ትክክለኛ መረጃን መስጠት አለባቸው፡፡

ማሳሰቢያ፡-

  • ከላይ በወንድ ጾታ የተገለፀው ለሴት ፆታም ያገለግላል፣
  • ከአጠቃላይ የቦርድ አባላት ውስጥ ቢያንስ ሁለቱ (2) ሴቶች መሆን አለባቸው፡፡

by Hawi Fitsum

Waamicha Yaa’ii Ariifachiisaa 11ffaa Abbootii Aksiyoonaa fi Yaa’ii Waliigalaa Idilee 20ffaa Baankii Hojii Gamtaa Oromiyaa (W.A)

Bu’uura Seera Daldalaa R.F.D.I keewwata 366(1), 367(1) fi keewwata 370 akkasumas Barreeffama Hundeeffamaa baankichaa keewwata 17(1) fi 18(1)tti Baankiin Hojii Gamtaa Oromiyaa(W.A) Yaa’ii Ariifachiisaa 11ffaa Abbootii Aksiyoonaa fi Yaa’ii Waliigalaa Idilee 20ffaa Sanbata Mudde 19, 2017 ganama sa’aatii 2 irraa kaasee magaalaa Adaamaa, Galma Abbaa Gadaatti ni teessisa. Kanaafuu, kabajamtootni abbootii aksiyoonaa waldaa aksiyoonichaa, yookaan bakka bu’ootni seera qabeeyyiin, iddoo guyyaa fi sa’aatii eerametti akka nuuf argamtan Boordiin Daayrektarootaa Baankichaa waamicha isiniif godheera

 

  1. Ragaalee ijoo waldicha ilaalan:

Maqaa waldichaa: Baankii Hojii Gamtaa Oromiyaa(W.A)

Akaakuu waldichaa: Waldaa aksiyoonaa hojii baankii irratti argamu,

Teessoo waajjira muummee waldaa aksiyoonichaa: Finfinnee, Kutaa Magaalaa Boolee, Aanaa 02, Lakk. Manaa Haaraa,

Marsariitii Baankichaa: https://www.coopbankoromia.com.et

Lakk. Galmee Waldaa Aksiyoonichaa: KK/AA/3/0001918/2004

Maallaqni Waldaa Aksiyoonichaa /Kaappitaala/ waliigalaan Mallattaa’e: 12,800,000,000.00

Maallaqa Waldaa Aksiyoonichaa /kaappitaala/ waliigalaan kaffalame: 11,253,744,600.00

  1. Ajandaawwan Yaa’ii Waliigalaa Ariifachiisaa 11ffaa

2.1 Barreeffama Hundeeffamaa baankichaa fooyyessuuf yaada murtoof dhiyaate irratti mari’achuun murteessuu,

  1. Ajandaawwan Yaa’ii Waliigalaa Idilee Waggaa 20ffaa

3.1 ALA Mudde 1/2023 hanga Sadaasa 30/2024tti dabarsa aksiyoonaa taasifamanii fi baay’ina abbootii aksiyoonaa raggaasisuu,

3.2 Imaammataa fi hojimaata raawwii eerinsaa fi filannoo miseensota boordii daayrektarootaa mari’atanii raggaasisuu,

3.3 Koree eerinsaa fi filannoo miseensota boordii daayrektarootaa yeroof tajaajilu filuu,

3.4 Gabaasa Waggaa Boordii Daayrektarootaa kan bara 2023/24 ALA dhaggeeffachuu fi mari’atanii murteessuu,

3.5 Gabaasa Waggaa Odiitaroota Alaa baankichaa kan bara 2023/24 ALA dhaggeeffachuu fi mari’atanii murteessuu,

3.6 Odiitaroota keessaa bara 2023/24 ALA muuduu fi kaffaltii isaanii murteessuu,

3.7 Filannoo miseensota boordii daayreektarootaa taasisuu.

3.8 Ramaddii bu’aa qulqulluu fi kaffaltii bara herreegaa ALA 2023/24 irratti mari’atanii murteessuu,

3.9 Kaffaltii waggaa Boordii Daayrektarootaa ALA bara 2023/24 fi durgoo ji’aa bara 2024/25 murteessuu,

  1. Hubachiisa

4.1. Abbootiin aksiyoonaa yaa’ii kana irratti argamuu hin dandeenye, bakka bu’ootni isaanii ragaa bakka bu’iinsaa qaama mootummaa aangoo qabuun mirkanaa’ee kenname, orijinaalaa fi koppii qabachuun ykn akkaataa Seera Daldalaa keewwata 377n yaa’iin adeemsifamuun guyyaa sadii(3) dura Waajjira Muummee baankichaa, magaalaa Finfinnee Daandii Afriikaa, naannoo maqa Imbaasii  Ruwaandaatti argamu darbii 7ffaa Kutaa Bulchiinsa Aksiyoonaatti ykn damee baankichaa isaanitti dhihoo jirutti qaamaan argamuun, unka bakka bu’iinsaa dhimma kanaaf baankichaan qophaa’e guutanii mallatteessuun bakka bu’aa muuduu fi bakka bu’aanis ragaa bakka bu’iinsaa qabachuun yaa’ii irratti hirmaachuu fi sagalee kennuu kan dandeessan ta’uu kabajaan ibsina. Haata’u malee, abbaan aksiyoonaa tokko yaa’ii waliigalaa waldichaaf dandeettii kamiinuu kan bakka buusuu danda’u nama tokko qofa ta’uu ni beeksisna.

4.2. Abbootiin aksiyoonaa waldaa aksiyoonichaa ykn bakka bu’ootni seera qabeeyyiin, yaa’icha irratti hirmaachuuf yommuu dhufan, lammummaan Itoophiyaa ta’uu isaanii kan ibsu Waraqaa Eenyummaa ykn Paaspoortii ykn Hayyama Konkolaachisummaa, orijinaalaa fi koppii isaa qabachuun yaa’icha irratti hirmaachuu ni danda’u. Akkasumas, abbootii aksiyoonaa dhalattoota Itoophiyaa lammummaa biyya alaa qaban, dhalootaan Itoophiyaa ta’uu isaanii kan mirkaneessu, waraqaa eenyummaa/kaardii keelloo/ yeroon isaa irra hin dabarre, qabatanii dhiyaachuu kan qaban ta’uu kabajaan ibsina.

4.3 Bakka bu’aan dhaabbata, (Waldaa Hojii Gamtaa ykn dhaabbata biroo) bakka bu’ee, dhiyaatu, hojii gaggeessaaa dhaabbatichaa / waldichaa ta’uu ragaa mirkaneessu qabatee dhiyaachuu ykn uunka bakka bu’iinsaa baankichaan, bakka bu’iinsa kenname qabatee dhiyaachuu kan qabu ta’uu kabajaan ibsina.

4.4 Akkaataa qajeelfama bulchiinsa baankolee Baankii Biyyoolessaa Itoophiyaa Lakk. SBB/91/2024 keewwata 20(3)n miseensotni boordii baankichaa fi hojjattootni baankichaa abbootii aksiyoonaa bakka bu’uun yaa’icha irratti hirmaachuu hin danda’an.

4.5 Hangi bakka bu’iinsaa bakka bu’ootni fudhatan, kan isaanii dabalatee kaappitaala baankichaa mallattaa’e dhibbentaa kudhan caaluu hin qabu.

Boordii DaayrektarootaaBaankii Hojii Gamtaa Oromiyaa (W.A)

by Hawi Fitsum

የጠቅላላ ጉባኤ ቀን ለውጥ ማስታወቂያ!

የኦሮሚያ ኅብረት ሥራ ባንክ የባለአክሲዮኖች 20ኛ መደበኛ እና 11ኛ አስቸኳይ ጠቅላላ ጉባኤ ለታህሳስ 12 ቀን 2017 ዓ.ም. ተጠርቶ የነበረ መሆኑ ይታወቃል።

ይሁን እንጂ ከአቅም በላይ በሆነ ምክንያት የጉባኤው ቀን ለአንድ ሳምንት ተራዝሞ ወደ ታህሳስ 19 ቀን 2017 ዓ.ም. የተቀየረ መሆኑን ከታላቅ ይቅርታ ጋር እናሳውቃለን።

by Hawi Fitsum

Beeksisa Jijjiirraa Guyyaa Yaa'ii Waliigalaa!

Yaa’iin Waliigalaa Idilee 20ffaa fi Yaa’ii Ariifachiisaa 11ffaa  Abbootii Aksiyoonaa Baankii Hojii Gamtaa Oromiyaa W.A, Mudde 12 bara 2017tti waamamee turuunsaa ni yaadatama. Haa ta'u malee, sababa humnaa oliitiin, guyyaan yaa'ichaa torban tokkoof dheeratee, Mudde 19 bara 2017tti jijjiiramuusaa dhiifama guddaa waliin isin beeksifna.

 

by Hawi Fitsum